SeederDeBoer helpt Rabobank bij tegengaan financieel-economische criminaliteit

De Rabobank en SeederDeBoer werken al jarenlang succesvol samen aan uiteenlopende veranderopgaven binnen de bank. Vertrouwen en gedeelde waarden staan hierbij centraal, net als de ambitie om te blijven verbeteren in een wereld die voortdurend verandert.
Michiel Rave en Fleur Volmer, consultants bij SeederDeBoer, zijn sinds 2023 nauw betrokken geweest bij een cruciale pijler binnen de Rabobank: het voorkomen van financieel-economische criminaliteit (FEC).

Gerald Wolf, programmamanager bij de Rabobank: ‘Consultants van SeederDeBoer hebben ambitie, kunnen goed nadenken en willen graag leren, dat is mijn ervaring. Ze kunnen ook goed omgaan met de ruimte die ze krijgen om eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dat was bij deze opdracht ook nodig: eigen initiatief nemen om je rol op te eisen en dat hebben Fleur en Michiel heel goed gedaan. Ze werkten aan diverse projecten binnen de FEC-afdeling, waarbij ze zich bezighielden met risico’s rondom cash. In feite kwam het neer op boeven vangen die veel cash verbruiken.’

Samen bouwen aan risicobeheersing

Michiel Rave begon in 2023 op het hoofdkantoor van de Rabobank en sloot zich aan bij een specialistisch team binnen de FEC-afdeling (Financial Economic Crime). ‘FEC is een complex en breed domein dat onder meer het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering omvat, maar ook het naleven van sanctiewetgeving. Toezichthouders verwachten steeds meer van banken en beschouwen hen als een belangrijke verdedigingslinie tegen criminaliteit.’ Binnen een klein, maar gedreven team gaven Michiel en Fleur vorm aan een programma rond de risico’s van contant geld. ‘We ondersteunden de programmamanager bij diverse projecten die gericht waren op het in kaart brengen en mitigeren van risico’s,’ vertelt Michiel. ‘Oftewel: risico’s identificeren en waar mogelijk beheersbaar maken.’

Gerald benadrukt dat het nemen van initiatief daarbij heel belangrijk is: ‘Je moet binnen zo’n project echt je rol pakken. Dat betekende onderzoek doen, maar ook projecten organiseren en soms diep inhoudelijk meewerken. Er moesten nieuwe dingen worden bedacht om transacties die met financiering van criminaliteit, vooral witwassen, te maken hadden, goed te kunnen opsporen. Daarvoor is een verbeterprogramma opgezet waartoe allerlei projecten behoorden: bijvoorbeeld opleidingen voor analisten op het gebied van cash, maar ook het maken van data-analyses om na te gaan waarom we in bepaalde sectoren meer cash zien worden gebruikt dan in andere. En betekent dat dan ook meer risico? Zo waren er dus allerlei projecten en onderzoeksopdrachten waarbij je inhoudelijk niet alles zelf kunt doen maar moest samenwerken met andere teams binnen de bank.’

Leren door te doen

Voor Michiel en Fleur was werken bij Rabobank niet alleen een opdracht, maar ook een leerproces. ‘Voor jonge consultants is dit een ideale omgeving om verantwoordelijkheid te nemen en in de praktijk te leren," zegt Gerald. ‘Je begint met het analyseren van een probleem, stelt vragen, maakt een plan, en dan ga je aan de slag. Zowel Michiel als Fleur deden dat heel goed.’ Michiel bleek vooral een passie voor data-analyse te hebben. ‘Toen hij zei dat hij data leuk vond, wist ik: daar zit toekomst in. Fleur richtte zich meer op procesoptimalisatie en technologische ondersteuning, en groeide daarin snel.’

Contant geld als risicofactor

De aandacht voor contant geld is niet zonder reden. Nederland heeft in een convenant afgesproken dat cash een legitiem betaalmiddel blijft, maar dat brengt wel verhoogde risico’s met zich mee. Denk hierbij vooral aan witwassen en het financieren van terrorisme. Dergelijk misbruik kan natuurlijk niet worden getolereerd. Fleur Volmer: ‘De balans vinden tussen beschikbaarheid van cash en veiligheid is essentieel. We werkten daartoe ook nauw samen met De Nederlandsche Bank (DNB). De maatregelen die je neemt richting klanten moeten proportioneel zijn. Je kunt geen regels opleggen die streng zijn alleen om reden van veel cashgebruik. Er moet meer aan de hand zijn. DNB hielp ons de juiste afstemming te vinden.’

Gerald: ‘Natuurlijk heeft de bank verplichtingen vanuit wetgeving, maar ik vind dat je het ook zélf moet willen. De bank wil op geen enkele manier criminaliteit of witwassen financieren, dat hoort bij de moraliteit van je bedrijf. Je neemt die verantwoordelijkheid. Anderzijds: je wilt klanten die geen kwaad in de zin hebben niet onnodig lastig vallen. Daar zit een spanningsveld.’

Van analyses naar actie

Michiels rol ontwikkelde zich gaandeweg van programma ondersteuner naar regievoerder. ‘We gingen steeds vaker toetsen of de maatregelen die we eerder hadden genomen (nog) effectief waren. Waren we nog voldoende in control, moesten we ergens bijsturen?’ Een belangrijke methode bij het toetsen van maatregelen was data-analyse. Michiel: ‘Samen met het datateam keken we naar transacties en klantgedrag. Klanten die opvallend veel contant geld gebruikten in sectoren waar dat niet gangbaar is. Maar dergelijk onderzoek vergt wel het maken van scherpe keuzes: welke signalen zijn nou echt risicovol en hoe voorkom je dat je klanten onnodig lastig valt?’

Gerald: ‘De meeste klanten gebruiken cash natuurlijk om volkomen legitieme middelen. Het vraagt om een uiterst zorgvuldige analyse. Het kan ook voorkomen dat we signalen krijgen van bijvoorbeeld een gokverslaving. Iemand neemt veel geld op, gaat naar het casino en stort weer geld terug. Je ziet daar een patroon in. We willen zo iemand graag helpen en gaan dan het gesprek aan.’

“De bijdrage van SeederDeBoer consultants Michiel en Fleur is blijvend zichtbaar”

Gerald Wolf

Programmamanager bij de Rabobank

Digitalisering als motor voor verbetering

Toen Fleur Volmer zich bij het team voegde, kwam er meer aandacht voor digitalisering. Zij leidde onder andere de transformatie van een verouderd systeem waarin cashlimieten handmatig werden bijgehouden met behulp van Excel-documenten. ‘Dat proces hebben we geautomatiseerd en ondergebracht in een Mendixapplicatie,’ vertelt Fleur. ‘Dat maakte het een stuk efficiënter én minder foutgevoelig.’

Fleur paste haar procesmatige blik ook toe op interne besluitvorming en klantcommunicatie. ‘Ik praatte met mensen die direct met klanten hadden te maken. We bekeken samen hoe we het proces konden stroomlijnen, zonder dat dat ten koste zou gaan van de zorgvuldigheid.’ Gerald: ‘In een grote organisatie moet je je eigen rol durven creëren en dat deed Fleur uitstekend. Ze groeide uit tot de drijvende kracht achter procesverbeteringen binnen ons programma.’

Een afgerond programma met blijvende impact

Na een intensieve samenwerking van enkele jaren werd het cashprogramma binnen de Rabobank in 2024 afgerond. ‘Het programma is succesvol doorgevoerd,’ vertelt Gerald. ‘Nu is het aan de organisatie om die verbeteringen structureel te blijven borgen.’

Michiel en Fleur hebben inmiddels nieuwe uitdagingen buiten de Rabobank gevonden maar hun bijdrage is wel blijvend zichtbaar. Ze waren uitvoerders, aanjagers van verandering en daarmee een perfect voorbeeld van hoe SeederDeBoer consultants een echte partner zijn in maatschappelijke vraagstukken.